Zanimljivosti iz života i rada novosadskih velikana koji su obeležili kulturnu, društvenu i političku istoriju grada bile su tema druge kulturne rute „Bronzane staze“, koju je novosadski EU info kutak organizovao u saradnji sa studentima Departmana za arhitekturu i urbanizam.
„Bronzanu rutu“ osmislile su Teodora Petrović i Kristina Petrović kako bi se ne samo turisti, već i oni koji svaki dan žive u Novom Sadu podsetili na znamenite ličnosti kojima je grad odao poštovanje tako što im je podigao spomenike. Ruta je počela kod spomenika našem velikom piscu, pesniku, advokatu i pedagogu Jovanu Steriji Popoviću, ćiji spomenik se nalazi tik uz zgradu Srpskog narodnog pozorišta.
„Smatra se osnivačem srpske drame i jednim od najboljih srpskih komediografa, a pored uloge u srpskoj književnosti, doprineo je i razvoju obrazovanja. Sterijine stvaralačke početke obeležilo je njegovo oduševljenje Vukom Karadžićem. Toliko je bio očaran njegovim radom da je napisao odu u njegovu čast“, ispričala je Teodora Petrović.
Ruta se dalje nastavila do spomenika Peri Dobrinoviću za koga su okupljeni građani saznali da je bio jedan od onih glumaca koji je smatrao da se najviši umetnički dometi ostvaruju onda kada se najmanje predstavlja, te da je igrao tako spontano i prirodno da se nikada nije tačno znalo gde prestaje njegovo glumačko umeće a odakle počinje pravi život.
Jedna od tačaka je nezaobilazni spomenik Svetozaru Miletiću na centralnom gradskom trgu, Trgu slobode, nakon koga je usledila priča o spomeniku Jovanu Jovanoviću Zmaju, u ulici koja nosi njegovo ime.
Spomenik Svetozaru Miletiću
„Spomenik Jovanu Jovanoviću Zmaju podignut je nedaleko od nekadašnje kafane ’Kod puža’ gde je Zmaj najradije dolazio i sedeo do zore. Te sedeljke sa onima koji su tu navraćali opisane su u jednoj pesmi Svetolika Lazarevića uz podatak da je Zmaj iz ljubavi prema svom konju, što ga je celu noć čekao ispred kafane, kad je uginuo, njegovu kožu oderao i obesio je na tavan. Iako se bavio raznim delatnostima prvenstveno je bio lekar i sa još desetak lekara osnovao je prvu ambulantu u Srbiji, a sirotinju je lečio besplatno“, ispričala je Kristina Petrović.
Na ruti su se našli i spomenik Jaši Tomiću, koji se nalazi na kraju Dunavske ulice, kao i spomenici Miroslavu Antiću i Đuri Jakšiću koji krase Dunavski park. Poslednja tačka na ruti je spomenik „Porodica“, delo Jovana Soldatovića koji je dan pre ture po prvi put izemšten sa Keja žrtava racije i odnesen na popravku. Kako su istakle autorke ture, iako ovaj spomenik nije posvećen ličnosti, uvršten je u turu jer jer predstavlja podsećanje na jedan od najvažnijih momenata u istoriji grada – na Novosadsku raciju.
Spomenik Peri Dobrinoviću
„Skulptura Porodica posvećena je žrtvama Novosadske racije, koju je nad pretežno srpskim, jevrejskim i romskim stanovništvom sprovela mađarska vlast na području tada okupirane Bačke. Najveći pogrom desio se između 21. i 23. januara 1941. Tokom tri dana pogroma, koji je obuhvatao celu južnu Bačku, okupatorski vojnici su streljali i pod dunavski led gurnuli između 3000 i 4000 ljudi. Racija, iako najmasovnija tokom ta tri dana, krenula je mnogo ranije, od samog početka okupacije. Ubijani su stari, mladi, žene i deca. Mnoge patriote odbili su ponuđeno pomilovanje i podelili sudbinu svojih sugrađana“ objasnile su autorke rute.
One su dodale i da je skulptura deo spomenika podignutom ovom, za Novi Sad najtragičnijem događaju tokom Drugog svetskog rata. Spomenik obuhvata i ploče sa tekstom na srpskom, mađarskom i slovačkom jeziku, a početkom 1992. godine upotpunjen sa jos 4 ploče koje daju osnovne informacije o ovom događaju, kao i 66 ploča sa imenima žrtava.
Ova ruta, kao i prethodna „Balzamovanje duše“, i naredna koja se održava 10. novembra, „Neformalni trgovi“ organizovana je kako bi se promovisalo i popularizovalo naše materijalno i nematerijalno kulturno nasleđe, a u kontekstu obeležavanja ove godine kao Evropske godine kulturnog nasleđa.
